Birleşik Krallık Genel Görünüm – Mayıs 2024

Birleşik Krallık ekonomisinin 2024 Mayıs ayı genel görünüm raporu, ülkenin ekonomik durumunu çeşitli açılardan değerlendiriyor. Raporda belirtilenlere göre, Birleşik Krallık'ın reel GSYİH'sı 2024'ün ilk çeyreğinde %0,6 oranında bir büyüme kaydetmiş ve ekonomi Covid-19 pandemisi sonrası sağlığına kavuşmaya başlamış gibi görünüyor. Ücretlerdeki artışlar önemli olsa da, işsizlik oranlarındaki artış ve işgücü piyasasındaki belirsizlikler ekonomideki toparlanmanın tam olarak dengelenmediğini gösteriyor. Konut piyasasında ise, fiyatlar genel olarak istikrarlı bir seyir izliyor ve mortgage başvurularındaki artışlar tüketici güvenini yansıtıyor. Ancak, merkez bankasının faiz politikası gelecekte bu ekonomik değişkenlerin tamamını etkileyecektir. Bu nedenle, Birleşik Krallık ekonomisi hala pandeminin etkileriyle mücadele ederken, dengeli bir toparlanma için dikkatli adımlar atılması gerekiyor.

       i.          Ekonomik Büyüme

Birleşik Krallık reel gayri safi yurt içi hasılasının (GSYİH), önceki iki çeyrekteki düşüşlerin ardından 2024 1. Çeyrek'te (Ocak-Mart) %0,6 oranında büyüyeceği tahmin edilmektedir. Bir önceki yılın aynı çeyreğiyle karşılaştırıldığında reel GSYİH'nın %0,2 oranında artış gösterdi. Perakende, toplu taşıma, taşımacılık ve sağlık gibi hizmetler %0,7 artışla "büyümenin en büyük itici gücü" oldu. Kişi başına reel GSYİH'nın, art arda pozitif büyüme olmayan yedi çeyreğin ardından 2024'ün 1. çeyreğinde %0,4 oranında arttığı tahmin ediliyor. Bu çeyrekteki artışın bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %0,7 daha düşük olması bekleniyor. Nominal GSYİH ise 2024 yılının 1. çeyreğinde %1,2 oranında artış sağlamıştır. Bu artışın büyük oranda şirketlerin brüt faaliyet fazlasındaki artışa bağlı olduğu düşünülüyor. Bir önceki yılın aynı çeyreğiyle karşılaştırıldığında nominal GSYİH'nın %4,2 oranında arttığı tahmin ediliyor.

Hazine Bakanı Jeremy Hunt, ekonominin Covid salgınından bu yana ilk kez tam sağlığına döndüğünü belirtirken, rakamların güven verici olduğunu söyledi. Başbakan Sunak ise ülkenin önemli bir eşiği geride bıraktığını ifade etti.

Üretim sektörü 2023'ün 4. çeyreğindeki %1,1'lik düşüşün ardından son çeyrekte %0,8 oranında artış göstermiştir. Ocak 2024'teki %0,5'lik düşüş gösteren üretim sektöründe yaşanan artışın ardında Şubat ve Mart aylarındaki %1,0 ve %0,2'lik büyüme yer almaktadır. Üretim içinde en büyük katkıyı imalat sektörü sağladı; 13 imalat alt sektöründen 8'i son çeyrekte olumlu performans sergiledi.

·       Birleşik Krallık Büyüme Oranları

Kaynak: ONS

İmalatın, 2023'ün 4. çeyreğindeki %1,0'lik düşüşün ardından 2024'ün 1. çeyreğinde %1,4 oranında arttığı tahmin ediliyor. En büyük katkı, art arda altı çeyrek boyunca büyüyen taşıma ekipmanları imalatındaki %5,7'lik artış oldu. Ana metal ve metal ürünleri imalatı %3,1 oranında artarken, gıda ürünleri, içecek ve tütün imalatı %1,5 oranında büyüme gösterdi. Ancak bu durum, üst üste altıncı çeyrekte düşen tekstil, giyim eşyası ve deri imalatındaki %3,6'lık düşüşle kısmen dengelendi.

Diğer taraftan, inşaat üretiminin, önceki çeyrekteki %0,9'luk düşüşün ardından 2024'ün 1. çeyreğinde de aynı oranda düştüğü görülüyor. 2024 yılının 1. çeyreğinde inşaat üretimi seviyesi bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %0,7 daha düşüktü. Bu düşüş, %5,3 oranında düşen özel ticari yeni işlerden kaynaklanan yeni işlerdeki %1,8'lik düşüşü yansıtıyor. Ancak tamir ve bakım harcamaları %0,3 arttı. Bank of England raporuna göre, konut birliklerinin, yüksek yaşam maliyeti nedeniyle kiracıların daha az ısıtma kullanmasından kaynaklanan nem gibi sorunlarla başa çıkmak için bütçelerini onarımlara ve iyileştirmelere yönlendirmesi bu artışı sağladı.

     ii.          Ücretler & İşgücü Piyasası

Ocak-Mart 2024'te ikramiyeler hariç ücretlerde yıllık %6,0 artış yaşanırken, ikramiyeler dahil ücretlerde artış %5,7 oldu. Reel ücretlerde artış %2,0 olurken; Ocak-Mart 2024, Temmuz-Eylül 2021'deki %2,2’lik artıştan sonra en yüksek artış yaşanan çeyrek oldu. Kamu sektörü için yıllık ortalama ücret artışı %6,3 ile güçlü kalmaya devam ediyor; özel sektör için bu oran %5,9 oldu. Özel sektör ücretlerindeki artış en son Nisan-Haziran 2022'de (%5,4) bundan daha düşük olmuştu. Ocak-Mart 2024 döneminde hem imalat sektörü hem de finans ve ticari hizmetler sektörü %6,8 ile en büyük yıllık düzenli ücret artışını gördü. Diğer taraftan, inşaat sektörü %2,6 ile sektörler arasında en düşük yıllık artışını yaşadı. Sürekli yüksek ücret artışı ve zayıf istihdam piyasasının birleşimi, ekonomideki enflasyonist baskıların ne kadar hafiflediğini ölçmeye çalışan İngiltere Merkez Bankası'ndaki politika yapıcılara karışık sinyaller göndermektedir.

·       Ortalama Haftalık Ücret Yıllık Büyüme Oranları (Mevsimlikten Arındırılmış)

Kaynak: ONS Aylık Ücret ve Maaş Araştırması

Ulusal İstatistik Ofisi (ONS), işsizlik oranının Ocak ve Mart ayları arasında %4,3'e yükselerek geçen yılın Mayıs-Temmuz aylarından bu yana en yüksek seviyesine çıktığını söyledi. Bu dönemde açık iş pozisyonlarının sayısında da azalma yaşandı. Bu durum daha fazla işsizin aynı işler için rekabet etmesine neden olacaktır. İşgücü piyasasındaki arz fazlasının ücretler üzerindeki baskıyı hafifletmesi beklenmektedir. Birleşik Krallık'ta açık pozisyonlar Şubat ve Nisan ayları arasında 26.000 düşüşle 898.000'e düştü. Toplam rakam pandemi öncesi seviyelerin üzerinde kalmaya devam ediyor.

16 ila 64 yaşları arasında çalışmayan veya iş aramayanlar olarak tanımlanan "ekonomik açıdan aktif olmayan" olarak değerlendirilen kişilerin oranı, yılın ilk üç ayında biraz daha düşerek %22,1'e geriledi. ONS, son çeyrekte ekonomik hareketsizlikteki artışın büyük ölçüde insanların "geçici hasta, uzun süreli hasta veya emekli oldukları için" çalışmıyor olmasından kaynaklandığını söyledi.

·       Birleşik Krallık işsizlik oranları (Mevsimsellikten arındırılmış)

Kaynak: ONS Aylık Ücret ve Maaş Araştırması

   iii.          Konut Piyasası

Birleşik Krallık’ta konut fiyatları Mart ayındaki %0.9’luk düşüşün ardından Nisan ayında %0.1 oranında artış gösterdi. Ortalama konut maliyeti, yılın başındaki 287.244 £'a kıyasla şu anda 288.949 £ seviyesine yükseldi. Aylık fiyat değişiklikleri mevcut piyasa koşulları göz önüne alındığında bir miktar dalgalanma gösteriyor olsa 2024 ilk çeyreğinde büyük ölçüde sabitlendiğini görüyoruz. Bu, yüksek faiz oranlarının olduğu bir dönemde konut piyasasının daha fazla istikrar yakaladığını yansıtıyor. Borçlanma maliyetleri birkaç yıl öncesine göre daha pahalı olmaya devam ederken, ev alıcıları göreceli istikrar döneminin güvenini kazanıyor. Bu yıl şimdiye kadar daha fazla sayıda mortgage başvurusunun yapılması da, faaliyet ve taleplerin iyileştiğini gösteriyor. Sektör özelinde mortgage onayları son 18 ayın en yüksek noktasına ulaşmış durumda.

Mortgage faizleri, piyasaların artık kesintileri daha yavaş fiyatlamasıyla birlikte İngiltere Merkez Bankası'nın gelecekte baz faiz oranlarında yapacağı değişikliklere ilişkin beklentilerin bir sonucu olarak son haftalarda yeniden yükselişe geçti. Mortgage kuruluşu Halifax, bu yılın sonlarında merkez bankası beklentiler ışığında faiz oranlarında aşağı yönlü karar verdiği takdirde, sabit ipotek faiz oranlarının düşeceğini ifade ediyor. Konut piyasasının son aylarda gösterdiği dirençle birleştiğinde, emlak fiyatlarının 2024 yılı boyunca ılımlı bir şekilde artmasını bekleniyor.

·       Konut Fiyatlarında % Değişim

Kaynak: Halifax, S&P Global

Kuzey İrlanda, Nisan ayında yıllık bazda %3,4 oranında artışla Birleşik Krallık'ta konut piyasasında en yüksek fiyat artışı yaşanan bölge oldu. Fiyat artışı Mart ayındaki +%4,1'e göre yavaşlarken, Kuzey İrlanda'daki ortalama konut maliyeti 192.502 £ olarak gerçekleşti. Galler'de yıllık konut fiyat artışı Mart ayındaki %1,9'dan Nisan ayında %1,1'e yavaşlarken, ortalama konut maliyeti 218.775 £ oldu. İskoçya'da da konut fiyatları %1,5 artışla 204.579 £'a yükseldi.

Kuzey Batı, İngiltere'deki en güçlü büyümeyi gösterirken; konut fiyatları yıllık bazda %3,3 artışla 231.599 £'a yükseldi. Ekonomik performans açısından İngiltere bölgeleri arasındaki “Kuzey-Güney” farklılığı devam ederken, yıllık fiyat düşüşleri ağırlıklı olarak İngiltere'nin güneyinde görülüyor. Doğu İngiltere'deki konutlar %-1,1 ile en büyük düşüşü kaydetti; konut satışı geçen yıla göre 3.541 £ düşüşle ortalama 329.723 £ oldu.

Londra, ortalama 539.336 £ fiyatla Birleşik Krallık'ta konut satın almak için en pahalı bölge olmaya devam ediyor. Ancak başkentteki fiyatlar geçen yıl sadece %0,1 artışla nispeten sabit kaldı.