2024 Yılı Birleşik Krallık VC Yatırımları Değerlendirmesi
- A.Enes TEKCAN
- Jan 17
- 14 min read
Birleşik Krallık, teknoloji ve inovasyon ekosisteminde sergilediği güçlü performansla, küresel ölçekte lider bir konuma sahiptir. Yenilikçilik, girişimcilik ve teknoloji odaklı çözümler, ülkenin ekonomik büyümesinin temel taşları arasında yer almakta ve bu başarı, güçlü bir düzenleyici çerçeve, yaratıcı iş gücü ve uluslararası sermaye ile desteklenmektedir. Sağlık teknolojileri, yapay zekâ ve finansal teknolojiler gibi stratejik öneme sahip alanlarda kaydedilen ilerlemeler, Birleşik Krallık’ın küresel rekabet gücünü artırmaktadır.
Bu gelişmeler, girişim ekosisteminin ekonomik ve sosyal faydalarını da göstermektedir. İstihdam yaratma, teknolojik yeniliklere öncülük etme ve uluslararası yatırımcıların dikkatini çekme kapasitesi, Birleşik Krallık’ı teknoloji yatırımları için cazip bir merkez haline getirmektedir. Gelişen altyapı ve girişimcilik ortamı, yalnızca yerel değil, aynı zamanda küresel düzeyde etkili çözümler üretilmesini mümkün kılmaktadır.
2024 yılı, yapay zekâ teknolojileri açısından da bir dönüm noktası olmuş; generatif yapay zekâdan otonom araçlara, finansal teknolojilerden yaşam bilimlerine kadar geniş bir yelpazede kaydedilen gelişmelerle Birleşik Krallık’taki girişimler rekor seviyelerde yatırım almıştır. Bu teknolojilerin olgunlaşmasıyla birlikte, Birleşik Krallık’ın yenilikçi çözümler geliştirme kapasitesinin daha da güçlenmesi beklenmektedir.
Finansal teknolojiler gibi yerleşik sektörlerdeki liderliğini sürdüren Birleşik Krallık, sağlık teknolojileri ve yaşam bilimleri gibi hızla büyüyen alanlarda da yenilikçiliği desteklemektedir. Bu alanlarda faaliyet gösteren şirketler, gen düzenleme gibi ileri teknolojilerde önemli atılımlar gerçekleştirmiş ve kadın sağlığı gibi hızla genişleyen sektörlerde yeni unicorn şirketler ortaya çıkarmıştır. Ülkenin uluslararası sermaye ve kurumsal yatırımları çekme konusunda güçlü bir merkez olarak konumlanması dikkat çekmektedir.
2024 yılında yapay zekâ odaklı girişimlere 4,2 milyar dolar tutarında yatırım yapılması, bu alanın stratejik önemini bir kez daha vurgulamaktadır. Tüm Birleşik Krallık girişim sermayesi (VC) yatırımlarının %27’sinin yapay zekâ girişimlerine yönelmiş olması, bu alandaki stratejik önceliklerin altını çizmektedir. Birleşik Krallık, 2024 yılı itibarıyla sekiz yeni unicorn şirketi çıkarmış; 15 şirket ise 10 milyar dolarlık değerlemeyi aşarak decacorn statüsüne ulaşmıştır. Girişim ekosistemi, yalnızca yatırımları çekmekle kalmamış, aynı zamanda büyük çaplı çıkışlarla da dikkat çekmiştir.
Dealroom ve HSBC Innovation Banking iş birliğiyle hazırlanan 2024 yılı girişim sermayesi çalışmasında, VC şirketlerinin 2024 sonunda toplamda 11 milyar doları aşan yeni sermaye toplaması, yerel inovasyon ekosistemine duyulan uzun vadeli güvenin bir göstergesi olarak değerlendirilmektedir. Bu derin likidite havuzu, girişimcilerin tüm gelişim aşamalarında büyümelerini desteklemek, istihdam yaratmak, yeni teknolojilere yatırım yapmak ve birleşme ve satın alma faaliyetlerini finanse etmek için önemli bir kaynak oluşturmaktadır.
Bu çalışma, Birleşik Krallık’taki VC yatırımlarının genel görünümünü ve ekonomiye olan katkılarını detaylandırarak, teknoloji ekosisteminin mevcut durumunu kapsamlı bir şekilde ele almayı amaçlamaktadır. Sektörel ve bölgesel analizlerin yanı sıra, uluslararası yatırımların etkisi ve ekosistemin sürdürülebilir büyümesini destekleyen temel dinamikler de bu çalışmada incelenecek ve Birleşik Krallık teknoloji ekosisteminin küresel düzeydeki ekonomik katkıları ayrıntılı bir şekilde değerlendirilecektir.
A. VC Yatırımları
Birleşik Krallık inovasyon ekonomisi, 2014 yılından 2024 yılına kadar önemli bir büyüme göstermiştir. Bu süreçte, inovasyon odaklı girişimlerin toplam işletme değerleri yıllar içinde katlanarak artmış, ülkenin teknoloji ve girişimcilik alanında küresel bir lider olarak konumlanmasına katkıda bulunmuştur. 2014 yılında 133,1 milyar dolar olarak kaydedilen toplam işletme değeri, 2024 yılına gelindiğinde 1,2 trilyon dolara ulaşmıştır. Bu dramatik artış, Birleşik Krallık'ın yenilikçi iş modellerini desteklemeye yönelik politikalarının ve yatırım ekosisteminin başarısının bir yansımasıdır.
Birleşik Krallık Inovasyon Ekonomisi Toplam Değeri
Değer artışının detaylı incelenmesi, son yıllarda kurulan girişimlere yapılan yatırımlardaki artış eğilimini net bir şekilde ortaya koymaktadır. Özellikle 2020-2025 yılları arasında kurulan şirketler, inovasyon ekonomisine büyük bir katkı sağlamış ve toplam değerin önemli bir kısmını oluşturmuştur. Bu durum, girişimcilik faaliyetlerinin hem ekonomik hem de stratejik açıdan desteklenmesinin önemini vurgulamaktadır. Bu dönemdeki yüksek katkının temel nedenlerinden biri, hızla gelişen teknolojik altyapı, dijital dönüşüm ve küresel piyasalara erişimdeki kolaylıklardır. Benzer şekilde, 2015-2020 yılları arasında kurulan şirketler de ekonomik değer yaratmada oldukça etkili olmuş, inovasyonun önemini pekiştirmiştir. Buna karşın, daha önceki dönemlerde (2000-2015) kurulan girişimler, büyümenin temel taşlarını oluşturmuş ve sektörlerin olgunlaşmasına katkıda bulunmuştur.
Birleşik Krallık girişim ekosisteminin yalnızca ekonomik büyüme ile sınırlı kalmadığı, aynı zamanda geniş çaplı istihdam yarattığı görülmektedir. 2018 yılında 553 bin kişinin çalıştığı girişim ekosisteminde, 2024 yılına gelindiğinde istihdam edilen kişi sayısı 1,8 milyona ulaşmıştır. Bu artış, girişimcilik ekosisteminin toplumsal etkisinin de altını çizmektedir. Büyük girişimler (1.000 kişiden fazla çalışanı olan şirketler) istihdam yaratmada lider konumda olmakla birlikte, orta ölçekli girişimlerin (200-1.000 çalışan) de önemli bir rol oynadığı gözlemlenmektedir. Küçük ölçekli girişimler (10-50 çalışan) ise daha çok erken aşama yenilikçi fikirleri hayata geçirerek ekosistemin dinamizmini korumaktadır. İstihdam verileri, girişimlerin sadece ekonomik değer yaratmakla kalmadığını, aynı zamanda iş gücü piyasasında çeşitliliği artırarak toplumsal kalkınmayı da desteklediğini göstermektedir.
Start-Up Ekosisteminin İstihdam Rakamları
Girişimcilik ekosisteminin büyümesinde en kritik etkenlerden biri olan VC yatırımları, 2014 yılından itibaren düzenli bir artış göstermiştir. 2014 yılında toplam 4,9 milyar dolar olan VC yatırımları, 2022 yılında 38,3 milyar dolarlık bir zirveye ulaşmıştır. Bu büyüme, yatırımcıların Birleşik Krallık girişimlerine olan güvenini yansıtmaktadır. Erken aşama yatırımlar (0-15 milyon dolar arası), inovasyon ekonomisinin temelini oluşturan girişimlerin gelişimini desteklerken, mega ölçekli yatırımlar (250 milyon dolar ve üzeri) ise olgunlaşmış şirketlerin küresel ölçekte rekabet etmelerine olanak tanımaktadır. 2022 yılı itibarıyla mega ölçekli yatırımların toplam yatırımlar içindeki payı belirgin şekilde artmış ve bu tür yatırımların stratejik önemi vurgulanmıştır. Ancak, 2023 ve 2024 yıllarında toplam VC yatırımlarında bir düşüş olduğu gözlemlenmektedir. Bu durum, küresel ekonomik belirsizliklerin ve yatırımcıların risk iştahındaki dalgalanmaların etkilerini yansıtabilir.
Birleşik Krallık VC Yatırımları
Birleşik Krallık teknoloji ekosistemi, 2024 yılında gösterdiği başarılı performans yalnızca ekonomik büyümeyi değil, aynı zamanda toplumsal faydayı da artıran bir yapı sergilemiştir. Gelecekteki büyüme potansiyeli, inovasyon kapasitesinin daha da genişletilmesi ve uluslararası iş birliklerinin güçlendirilmesiyle doğrudan ilişkilidir. Bu çerçevede, girişim sermayesi yatırımlarının artarak devam etmesi, Birleşik Krallık’ı küresel inovasyon ekosisteminin en güçlü oyuncularından biri olarak konumlandırmaya devam edecektir.
B. 2024 Yılında Gerçekleşen En Büyük VC Yatırımları
2024 yılı, teknoloji ekosisteminin farklı sektörlerdeki yenilikçi girişimleri için önemli bir yıl olmuş ve büyük VC turlarıyla dikkat çekmiştir. Otonom sürüşten fintech ve enerji depolamaya, femtech teknolojilerinden kuantum bilişime kadar uzanan bu yatırımlar, ülkenin sektörel çeşitliliğini ve teknolojik kapasitesini bir kez daha gözler önüne sermiştir. Yılın en büyük turları arasında, 1 milyar doları aşan yatırımlar ve hızla büyüyen stratejik alanlara yapılan finansmanlar öne çıkmıştır.
2024 yılının en büyük VC turu, Londra merkezli otonom sürüş girişimi “Wayve” tarafından gerçekleştirilmiştir. 1,1 milyar dolarlık Seri C yatırım turuyla dikkat çeken “Wayve”, yalnızca Birleşik Krallık’ta değil, küresel ölçekte otonom araç teknolojilerinde lider konuma gelme potansiyeline sahiptir. Bu yatırım, otonom araçların geleceğine olan güveni ve bu alandaki yenilikçi çözümlerin stratejik önemini açıkça göstermektedir.
Finansal teknoloji sektöründe ise “Monzo”, 2024 yılındaki en büyük yatırımlardan birini almıştır. Mart ve Mayıs aylarında gerçekleştirilen iki ayrı VC turunda toplam 638 milyon dolar toplayan “Monzo”, kullanıcı odaklı dijital bankacılık çözümleriyle dikkat çekmektedir. “Monzo”nun bu başarısı, fintech sektörünün Birleşik Krallık girişim ekosistemindeki önemini ve sektördeki yenilikçi girişimlere olan yoğun talebi yansıtmaktadır.
Enerji depolama alanında faaliyet gösteren “Highview Power”, haziran ayında gerçekleştirdiği 396 milyon dolarlık VC turuyla yılın en büyük üçüncü yatırımı olmuştur. Bu finansman, sürdürülebilir enerji çözümlerine olan artan talebin bir göstergesi olup, enerji altyapısının modernizasyonuna yönelik güçlü bir adımı temsil etmektedir. “Highview Power”, yenilenebilir enerji sistemlerini destekleyen ileri teknolojileriyle dikkat çekmektedir.
Diğer büyük VC turları arasında “Quantinuum”, “Lighthouse”, “Flo”, “WorldRemit”, “Deep Green” ve “Nscale” öne çıkmaktadır. Cambridge merkezli “Quantinuum”, ocak ayında gerçekleştirdiği 300 milyon dolarlık yatırımla kuantum bilişim teknolojilerindeki lider konumunu pekiştirmiştir. Aynı şekilde “Lighthouse”, Ekim ayında 370 milyon dolarlık Seri C turu ile kurumsal yazılım çözümleri alanında dikkat çekmiştir. Bu yatırımlar, dijitalleşmenin farklı alanlarında etkili çözümler sunan girişimlerin, yatırımcılar tarafından desteklendiğini göstermektedir.
Femtech alanında faaliyet gösteren “Flo”, Temmuz ayında aldığı 200 milyon dolarlık yatırım ile kadın sağlığı teknolojilerindeki öncü konumunu güçlendirmiştir. Veri merkezleri alanında “Deep Gree”n, 264 milyon dolarlık yatırımla dijital altyapıya olan talebi karşılamaya yönelik çözümler sunmaktadır. “Nscale” ise yılın sonunda gerçekleştirdiği 155 milyon dolarlık yatırım ile bilgi işlem altyapısına katkı sağlamıştır. Ayrıca “WorldRemit”, ödeme sistemleri alanında gerçekleştirdiği 267 milyon dolarlık yatırımla finansal kapsayıcılığı artırma misyonunu sürdürmektedir.
2024 yılında gerçekleşen bu yatırımlar, Birleşik Krallık’ın teknoloji ekosistemindeki yenilikçi gücünü ve sektörel çeşitliliğini ortaya koymaktadır. Otonom sürüş, fintech ve enerji depolama gibi stratejik alanlar, yüksek finansman miktarlarıyla ekosistemin gelecekteki büyüme potansiyelini desteklerken, diğer sektörlerdeki yatırımlar da teknolojik inovasyonun geniş bir yelpazede sürdüğünü göstermektedir. Bu yatırımlar, Birleşik Krallık’ın VC alanında küresel bir merkez olma konumunu daha da sağlamlaştırmaktadır.
C. VC Yatırımlarının Sektörel Dağılımı
2024 yılında Birleşik Krallık VC yatırımları, sektörel çeşitlilik ve büyüklük açısından dikkat çekici bir yıl geçirmiştir. Fintech sektörü, toplam 3,9 milyar dolar ile en fazla yatırım toplayan sektör olmuştur. Sağlık ve kurumsal yazılımlar ise sırasıyla 3,3 milyar dolarlık yatırımla fintech’i takip ederek, girişim ekosisteminde stratejik öneme sahip sektörler arasında yer almıştır. Özellikle bu üç sektör, yenilikçi çözümler ve hızlı büyüme potansiyelleriyle yatırımcıların dikkatini çekmiştir.
Yatırım Miktarlarına Göre Önde Gelen Sektörler
Fintech’in liderliği, dijital bankacılık ve ödeme sistemleri gibi alanlardaki büyük VC turları ile güçlenmiştir. Bu yatırımlar, fintech sektörünün kullanıcı odaklı hizmetlerde sağladığı yenilikçi çözümler ve yüksek ölçeklenebilirlik kapasitesinin yatırımcılar tarafından büyük bir fırsat olarak değerlendirildiğini göstermektedir. Öne çıkan girişimler arasında “Monzo”nun gerçekleştirdiği büyük yatırımlar, sektörün bu başarısına önemli bir katkı sağlamıştır.
Sağlık teknolojileri, özellikle kadın sağlığı teknolojileri ve biyoteknoloji alanlarındaki yatırımlarla 2024 yılında dikkat çeken bir diğer sektör olmuştur. “Flo” gibi girişimler, kadın sağlığına yönelik yenilikçi çözümleriyle küresel yatırımcıların ilgisini çekmiş ve bu alanın hızlı büyümesini sağlamıştır. Biyoteknoloji ve dijital sağlık alanlarındaki yatırımlar, sağlık hizmetlerinin dijitalleşmesini destekleyerek sektörde yeni teknolojilerin yaygınlaşmasına olanak tanımıştır.
Kurumsal yazılım sektörü ise yılın dördüncü çeyreğinde kaydedilen %65’lik büyüme ile toplam 3,3 milyar dolarlık yatırım seviyesine ulaşmıştır. “Lighthouse” ve “Nscale” gibi girişimlerin gerçekleştirdiği büyük VC turları, sektörün hızlı büyümesine öncülük etmiştir. Özellikle iş süreçlerinin otomasyonu, veri analitiği ve kurumsal çözümler sağlayan yazılımlara yönelik artan talep, bu sektörü yatırımcılar için cazip bir hale getirmiştir.
Enerji ve taşımacılık sektörleri de 2024 yılında dikkat çeken yatırım alanları olmuştur. Enerji sektörüne yapılan 2,2 milyar dolarlık yatırım, yenilenebilir enerji ve enerji depolama teknolojilerinin önemini ortaya koymaktadır. “Highview Power” gibi girişimler, enerji altyapısının modernizasyonuna yönelik çözümleriyle bu sektörün gelecekteki büyüme potansiyelini yansıtmaktadır. Taşımacılık sektöründe ise “Wayve” gibi otonom araç girişimlerine yapılan 2,1 milyar dolarlık yatırım, sektördeki yenilikçi teknolojilerin artan önemini vurgulamaktadır.
Robotik, pazarlama, gıda teknolojileri, güvenlik ve seyahat sektörleri gibi daha niş alanlar da 2024 yılında önemli yatırımlar çekmiştir. Robotik alanında 1,3 milyar dolarlık yatırım gerçekleştirilirken, pazarlama ve gıda teknolojileri sırasıyla 544 milyon dolar ve 532 milyon dolarlık yatırımlarla öne çıkmıştır. Güvenlik teknolojileri ise 492 milyon dolarlık yatırımla, artan siber güvenlik taleplerine yanıt veren çözümleriyle dikkat çekmiştir. Seyahat sektörü, 486 milyon dolarlık yatırımla pandemi sonrası toparlanma sürecinde kendine yer bulmuştur.
2024 yılı boyunca kaydedilen bu yatırımlar, Birleşik Krallık’ın teknoloji alanındaki rekabet gücünü artırmaya devam ettiğini göstermektedir.
D. Yatırım Kaynaklarına Göre Girişim Sermayeleri
Birleşik Krallık’taki girişimlerin 2024 yılında aldığı yatırımların %68’i uluslararası kaynaklardan sağlanmış olup, bu oran özellikle geç aşama (late-stage) yatırım turlarında daha belirgin hale gelmiştir. Bu durum, Birleşik Krallık girişimlerinin küresel ölçekte yatırımcılar tarafından yüksek düzeyde ilgi gördüğünü ve uluslararası sermayenin ekosistemdeki önemini ortaya koymaktadır.
Erken aşama (early-stage) turlarında, yatırımların %57’si Birleşik Krallık’tan sağlanırken, Avrupa %16, ABD %19 ve Asya %6’lık bir paya sahiptir. Erken aşama yatırımlarda yerel kaynaklar ağırlığını korumakla birlikte, uluslararası sermayenin de belirgin bir katkı sağladığı görülmektedir. Bu durum, Birleşik Krallık girişimlerinin yenilikçi fikirlerini desteklemek için güçlü bir yerel ve uluslararası altyapıya sahip olduğunu göstermektedir.
Orta aşama (breakout-stage) turlarında, uluslararası sermayenin etkisi daha belirgin hale gelmektedir. ABD kaynaklı yatırımlar %37’ye yükselmiş, Avrupa %21 ve Asya %7 seviyelerine ulaşmıştır. Bu aşamada, Birleşik Krallık’tan sağlanan yatırım oranı %30’a düşmüş, uluslararası yatırımcılar daha büyük bir pay almıştır. Bu eğilim, girişimlerin büyüme sürecinde küresel kaynaklara erişim sağlama kapasitesinin arttığını göstermektedir.
Geç aşama (late-stage) turlarında ise uluslararası sermayenin baskınlığı net bir şekilde gözlemlenmektedir. ABD kaynaklı yatırımlar %58 gibi yüksek bir orana ulaşırken, Avrupa %13 ve Asya %6’lık bir pay almıştır. Birleşik Krallık’tan gelen yatırımlar ise yalnızca %21 seviyesinde kalmıştır. Geç aşama turlarda uluslararası sermayenin artan etkisi, büyük ve ölçeklenebilir girişimlerin küresel yatırımcılar tarafından desteklenmeye devam ettiğini açıkça ortaya koymaktadır.
Bu rakamlar, Birleşik Krallık girişimlerinin büyüme sürecinde uluslararası VC kaynaklarının belirleyici bir rol oynadığını göstermektedir. ABD, özellikle geç aşama turlarda baskın bir konuma sahip olurken, Avrupa ve Asya’dan gelen yatırımlar da ekosistemi desteklemektedir.
E. Avrupa Ülkelerine VC Yatırımları
2024 yılında Birleşik Krallık, toplam 16,2 milyar dolarlık VC yatırımı ile Avrupa’nın açık ara lider ülkesi olmuştur. Bu miktar, Almanya ve Fransa’nın toplam yatırımlarını – sırasıyla 8,2 milyar dolar ve 7,8 milyar dolar- geride bırakarak, ülkenin teknoloji ve girişimcilik ekosistemindeki gücünü bir kez daha kanıtlamaktadır.
Fransa’yı ise sırasıyla 3,4 milyar dolar ile Hollanda, 3,1 milyar dolar ile İsviçre ve 2,7 milyar dolar ile İsveç takip etmektedir. Bu ülkeler, özellikle biyoteknoloji, fintech ve enerji gibi sektörlerde önemli bir ilerleme kaydetmiştir. İspanya, Belçika, Danimarka ve İtalya ise 2 milyar doların altında kalan yatırımlarla listede yer almıştır.
2024 Yılı VC Yatırımlarına Göre Ülkeler
Birleşik Krallık’ın bu liderliği, güçlü girişim sermayesi altyapısı, uluslararası yatırımcılar tarafından duyulan güven ve yenilikçi girişimlerin sunduğu yüksek büyüme potansiyeli ile doğrudan ilişkilidir. Ayrıca, Londra’nın finansal ve teknolojik merkez olarak rolü, ülkenin Avrupa genelinde yatırım cazibesini artırmaya devam etmektedir.
F. Bölgelere Göre VC Yatırımları
2024 yılında Birleşik Krallık’ta Londra, VC yatırımları açısından açık ara lider konumunu sürdürerek toplamda 10,7 milyar dolarlık yatırım almıştır. Londra’nın ardından, girişimcilik ekosisteminin diğer önemli merkezleri arasında Cambridgeshire ve Oxfordshire öne çıkmaktadır. Cambridgeshire, 1,2 milyar dolarlık yatırım ile Londra dışındaki en yüksek VC yatırımı alan bölge olmuştur. Oxfordshire ise 675 milyon dolarlık yatırım alarak ikinci sırada yer almıştır. Bu iki bölge, özellikle ileri teknoloji, biyoteknoloji ve kuantum bilişim gibi yüksek katma değerli sektörlerdeki liderlikleriyle dikkat çekmektedir.
Cambridgeshire, 2024 yılında kuantum bilişim teknolojileriyle öne çıkmış, bu alanda faaliyet gösteren “Quantinuum” girişimi, geç aşama VC turunda 300 milyon dolar yatırım almıştır. “Quantinuum”un başarısı, Birleşik Krallık’ın kuantum bilişim teknolojilerindeki öncü konumunu daha da pekiştirmiştir. Bu bölge, aynı zamanda yüksek nitelikli iş gücü ve yenilikçi araştırma altyapısıyla teknoloji odaklı girişimlerin hızla büyümesine olanak tanımaktadır.
Oxfordshire ise nükleer füzyon ve süper iletken teknolojilerine yönelik yatırımlarla dikkat çekmiştir. “Tokamak Energy”, büyüme sermayesi VC turunda 125 milyon dolar yatırım alarak bu alandaki en büyük fonlamalardan birini gerçekleştirmiştir. Oxfordshire’ın teknoloji odaklı yeniliklerdeki liderliği, bölgedeki üniversitelerin ve araştırma merkezlerinin katkısıyla birleşerek, enerji teknolojilerinde küresel düzeyde bir cazibe merkezi haline gelmesini sağlamaktadır.
İskoçya’nın başkenti Edinburgh, 391 milyon dolarlık yatırım ile Londra dışındaki en çok yatırım çeken bölgelerden biri olmuştur. Bu yatırımların önemli bir kısmı oyun sektöründe faaliyet gösteren “Build a Rocket Boy” girişimi tarafından sağlanmıştır. Şirket, D Serisi finansman turunda 110 milyon dolar yatırım alarak oyun geliştirme sektöründeki potansiyelini ortaya koymuştur. Edinburgh, yaratıcı endüstrilerdeki güçlü varlığı ve teknoloji tabanlı girişimlerin desteklenmesiyle dikkat çekmektedir.
Manchester ve Glasgow gibi şehirler de girişimcilik ekosisteminde önemli bir yere sahiptir. Manchester, 386 milyon dolarlık yatırımla sağlık teknolojileri ve veri analitiği gibi alanlarda büyüme göstermiştir. Glasgow ise 133 milyon dolarlık yatırımla yenilikçi çözümler sunmaya devam etmektedir. Her iki şehir de Londra dışındaki bölgelerde girişimcilik ekosisteminin çeşitliliğini ve derinliğini göstermektedir.
Newcastle, Bristol, Belfast ve Nottingham gibi şehirler ise daha küçük ama dikkat çekici yatırımlar almıştır. Newcastle, enerji ve temiz teknoloji girişimlerine odaklanırken, Bristol yapay zekâ ve robotik alanında gelişmeler kaydetmiştir. Belfast ve Nottingham, özellikle yazılım çözümleri ve dijital platformlar üzerinde yoğunlaşan yatırımlarla 100 milyon dolara yakın fonlama sağlamışlardır.
Genel olarak, 2024 yılı Birleşik Krallık’ta Londra dışındaki girişimcilik ekosistemlerinin de VC yatırımlarında önemli bir yer edindiğini göstermektedir. Cambridgeshire, Oxfordshire ve Edinburgh gibi bölgeler, ileri teknoloji ve yenilikçi çözümlere yapılan yatırımlarla dikkat çekerken, diğer şehirler de sektörel çeşitlilik sunarak ekosistemin büyümesine katkıda bulunmaktadır. Bu dağılım, Birleşik Krallık’ın teknoloji ve girişimcilik ekosisteminin yalnızca Londra ile sınırlı olmadığını, ülke genelinde güçlü bir potansiyel barındırdığını ortaya koymaktadır.
G. Yapay Zeka Alanında VC Yatırımları
2024 yılında Birleşik Krallık’ta yapay zekâ (AI) girişimleri, 4,2 milyar dolarlık yatırım alarak rekor seviyelere yaklaşmıştır. Bu miktar, 2021 yılındaki 4,3 milyar dolarlık zirvenin hemen altında yer almakla birlikte, AI odaklı girişimlerin VC yatırımları içerisindeki stratejik önemini bir kez daha ortaya koymaktadır. Son on yılda AI girişimlerine yapılan yatırımların istikrarlı bir şekilde arttığı görülmektedir; 2014 yılında yalnızca 295 milyon dolar olan yatırım miktarı, on yıl içerisinde yaklaşık 14 kat artmıştır. Bu büyüme, yapay zekâ teknolojilerinin hızla gelişmesi ve çok çeşitli endüstrilerde geniş uygulama alanı bulmasıyla doğrudan ilişkilidir.
AI Girişimlerine VC Yatırımları
2024 yılı, AI girişimlerinin toplam VC yatırımları içindeki payının %27,4’e ulaşmasıyla bu alandaki en yüksek oranı temsil etmektedir. Bu oran, yapay zekânın artık yalnızca bir teknoloji alanı değil, bir ekonomik kaldıraç ve stratejik bir yatırım önceliği haline geldiğini göstermektedir. Yatırımların büyük bir kısmı, özellikle otonom sürüş (Wayve), kadın sağlığı teknolojileri (Flo), ve kurumsal yazılımlar (Tessl) gibi alanlarda toplanmıştır. Wayve’nin 1,1 milyar dolarlık mega turu, bu alandaki yatırımların boyutunu ve yatırımcıların yapay zekâ teknolojilerine duyduğu güveni gözler önüne sermektedir.
Yapay zekâya yapılan yatırımların sektörel dağılımı, teknolojinin çok çeşitli alanlarda etkili bir şekilde uygulanabilir olduğunu göstermektedir. AI teknolojileri, finansal hizmetlerden sağlık teknolojilerine, taşımacılıktan enerjiye kadar geniş bir yelpazede kullanılmaktadır. Bu durum, yapay zekâ girişimlerinin sadece bir sektörle sınırlı kalmadığını, bunun yerine çok disiplinli bir araç olarak işlev gördüğünü ortaya koymaktadır. Yatırımlarda kaydedilen bu artış, AI teknolojilerinin artık şirketlerin operasyonel verimliliklerini artırmak, müşteri deneyimlerini geliştirmek ve yeni iş modelleri yaratmak için kritik bir rol oynadığını göstermektedir.
AI Yatırımlarının Toplam VC Yatırımlarındaki Payı
AI girişimlerine yapılan yatırımların sadece miktarı değil, aynı zamanda büyüklük açısından da dikkat çekici olduğu görülmektedir. 2024 yılında gerçekleşen 5 mega yatırım turu, bu alanın yatırımcılar için ne kadar cazip hale geldiğini kanıtlamaktadır. “Wayve” dışında, “Abound”, “Flo”, “Nscale” ve “Tessl” gibi girişimler de kayda değer finansmanlar almıştır. Özellikle “Abound” ve “Flo” gibi girişimlerin kadın sağlığı teknolojileri ve dijital platformlar üzerine odaklanması, yapay zekânın sosyal faydayı artırma potansiyelini de ön plana çıkarmaktadır.
Son yıllarda, AI yatırımları sadece girişim sermayesi miktarlarında değil, aynı zamanda uluslararası yatırımcı ilgisinde de ciddi bir artış yaşamıştır. Bu eğilim, Birleşik Krallık’ın AI teknolojileri alanında hem yenilikçi girişimleri hem de destekleyici ekosistemi ile küresel bir merkez haline geldiğini göstermektedir. AI yatırımları, teknolojik ilerlemenin sınırlarını zorlayan ve geleceğin iş modellerini yeniden şekillendiren bir dinamik yaratmaktadır. 2024 yılı itibarıyla AI odaklı girişimler, yalnızca ekonomiye katkıda bulunmakla kalmamış, aynı zamanda teknolojinin toplumsal ve endüstriyel etkilerini genişletmiştir.
H. VC Fon Toplama Performansı
2024 yılında Birleşik Krallık merkezli VC fonları, toplam 11,3 milyar dolarlık yeni fon toplayarak, önceki yıla kıyasla %59 oranında büyüme kaydetmiştir. Bu artış, 2023’teki 7,1 milyar dolarlık seviyenin çok üzerinde olup, 2020 ve 2022’deki rekor yıllara yaklaşmıştır. Son üç yıl içinde toplamda 30,9 milyar dolarlık bir sermaye havuzu oluşturulmuştur. Bu sermaye, Birleşik Krallık’taki girişimcilik ekosistemine olan uzun vadeli güvenin ve yatırımcıların bu pazardaki fırsatları değerlendirme kararlılığının güçlü bir göstergesidir.
Yıllara Göre Toplanan Fon Miktarı (Milyar $)
Toplanan fonlarda öne çıkanlar arasında “Index Ventures”, “Atomico”, “Balderton” ve “Accel” gibi küresel ölçekte tanınmış VC firmaları yer almıştır. “Index Ventures”, Temmuz 2024’te toplam 2,3 milyar dolarlık iki ayrı fonla en büyük girişimci sermaye toplayıcı olmuştur. British Business Bank’ın 870 milyon dolarlık fonu ise, özellikle Kuzey İngiltere'deki girişimcilik faaliyetlerini desteklemek için stratejik bir adım olarak dikkat çekmektedir. Ayrıca, “Atomico” ve “Balderton” gibi fonlar, sırasıyla 1,2 milyar dolar ve 1,3 milyar dolar tutarında kaynak toplamış, böylece girişimlerin farklı aşamalarındaki ihtiyaçlarını karşılamada kritik bir rol üstlenmiştir.
Bu sermaye havuzunun amacı, yeni nesil girişimlerin büyüme potansiyellerini desteklemek ve teknolojik inovasyonu daha geniş bir yelpazeye yaymaktır. Özellikle sağlık teknolojileri, yapay zekâ, temiz enerji ve fintech gibi stratejik alanlara yöneltilen bu fonlar, girişimcilik ekosistemindeki sürdürülebilir büyümenin anahtarını oluşturmaktadır. “Accel” ve “Plural” gibi firmaların odaklandığı erken aşama girişimler, Birleşik Krallık’taki inovasyon potansiyelinin daha erken süreçlerde değerlendirilebilmesini sağlayarak uzun vadeli başarıyı artırmaktadır.
Bu fon toplama başarısı, Birleşik Krallık’ın sadece Avrupa’da değil, küresel VC pazarında da rekabetçi bir pozisyona sahip olduğunu göstermektedir. Özellikle ABD merkezli büyük yatırımcıların artan ilgisi ve Asya’dan gelen sermaye akışları, ülkenin küresel bir yatırım merkezi olarak önemini pekiştirmiştir. Bu fonların etkisi, sadece yerel girişimlerin desteklenmesiyle sınırlı kalmayıp, aynı zamanda Birleşik Krallık’ın teknoloji ekosisteminin küresel düzeydeki konumunu daha da güçlendirecektir.
2024 Yılı VC’lere Göre Toplanan En Büyük Fonlar
2024 yılında toplanan 11,3 milyar dolarlık fon hem girişimcilik ekosisteminin dinamik yapısını hem de Birleşik Krallık VC sektörünün yatırım fırsatlarına olan uluslararası güveni yansıtmaktadır. Bu kaynaklar, önümüzdeki yıllarda inovasyon ve büyüme süreçlerinin temel taşı olarak etkili bir şekilde kullanılacaktır.
I. Teknoloji Ekosisteminde Unicornlar, Yeni Girişimler ve Satın Almalar
Birleşik Krallık, 2024 yılında 181 unicorn ile Avrupa’nın lider teknoloji ekosistemlerinden biri olduğunu bir kez daha kanıtlamıştır. Bu unicornlardan 69’u halka açılma öncesi (pre-exit) statüsünde olup, değerlemeleri son yıllarda kaydedilen yeniliklerle güçlendirilmiştir. Özellikle “Lighthouse”, “Flo”, “Wayve” ve “Quantinuum” gibi girişimler, sektörel çeşitliliği temsil eden önemli aktörler olarak öne çıkmıştır. Unicornların %38’i daha eski raporlara dayalı değerlemelerle bu statüyü korurken, %62’si 2022 sonrası güncellenen değerlendirmelerle küresel piyasalardaki pozisyonlarını pekiştirmiştir. 2024 yılında eklenen 9 yeni unicorn, sağlık teknolojileri, yapay zekâ ve finansal teknolojiler gibi stratejik alanlarda Birleşik Krallık’ın yenilikçi kapasitesini vurgulamaktadır.
Unicornlardan Yayılan Girişimcilik Dalgalanması Birleşik Krallık teknoloji ekosisteminin başarısı yalnızca unicornların ekonomik katkılarıyla sınırlı kalmamaktadır. Unicornların çalışanlarının girişimcilik yolculuğuna adım atmaları, ekosistemi daha da canlı hale getiren bir mekanizma yaratmıştır. "Kurucu döngüsü" (founder flywheel) olarak adlandırılan bu fenomen, unicornlardan mezun olan çalışanların kendi girişimlerini kurmalarını ifade etmektedir. “Revolut”tan ayrılan çalışanlar 34 yeni girişim kurarak bu döngünün liderliğini yapmıştır. Benzer şekilde, “Deliveroo” ve “Wise” gibi şirketlerden doğan yeni girişimler, girişimcilik döngüsünü daha geniş bir tabana yaymıştır. Bu döngü, Birleşik Krallık’ın teknoloji ekosistemini yenilikçilik ve ekonomik büyüme açısından eşsiz bir konuma getirmektedir.
Yıllara Göre Kümülatif Unicorn Sayıları
2024 yılı, unicornlar ve diğer girişimler için satın almaların ve birleşmelerin yoğun yaşandığı bir dönem olmuştur. Birleşik Krallık merkezli girişimler hem yerel hem de uluslararası pazarlarda toplamda 280’den fazla satın alma ve birleşme gerçekleştirmiştir. Örneğin, “Lighthouse”, Almanya merkezli “HQ Revenue” ve Belçika merkezli “Stardeck”i satın alarak Avrupa operasyonlarını genişletmiştir. “Kraken”, Kanada merkezli “STN Video”yu alarak medya teknolojilerindeki kapasitesini artırmıştır. Bu satın almalar, Birleşik Krallık girişimlerinin yalnızca yerel ekosistemle sınırlı kalmadığını, aynı zamanda küresel büyüme stratejilerine odaklandığını göstermektedir.
Uluslararası boyutta, Singapur, Avustralya ve ABD gibi bölgelerden gelen satın almalar da dikkat çekicidir. “Fetch.ai” ve “Signal AI” gibi şirketler, Singapur ve ABD merkezli hedeflerini satın alarak teknolojik altyapılarını güçlendirmiştir. Bu süreç, Birleşik Krallık girişimlerinin teknolojik inovasyon ve rekabet avantajlarını artırmaya yönelik küresel bir ağ oluşturduğunu açıkça ortaya koymaktadır.
Unicornların etkisi yalnızca ekonomik büyüklüklerle ölçülemez. Bu girişimler hem istihdam yaratmada hem de girişimcilik döngüsünü genişletmede stratejik bir role sahiptir. Unicornların liderliğinde kurulan yeni girişimler, Birleşik Krallık’ın teknoloji ekosisteminin sürdürülebilirliğini artıran kritik bir faktör olarak öne çıkmaktadır. Ayrıca, unicornlar tarafından gerçekleştirilen satın almalar ve birleşmeler, ekosistemin daha dirençli bir yapı kazanmasına katkı sağlamaktadır.
Unicornların girişimcilik ekosistemine sağladığı katkılar, yalnızca yaratılan ekonomik değerle sınırlı kalmayıp, yenilikçiliği tetikleyen ve girişimcilik döngüsünü genişleten bir mekanizma sunmaktadır. Sağlık teknolojilerinden yapay zekâya, finansal teknolojilerden kurumsal yazılımlara kadar uzanan geniş bir yelpazede faaliyet gösteren bu girişimler, hem yerel hem de uluslararası düzeyde ekosistemin çeşitliliğini artırmaktadır. Satın alma faaliyetleriyle yeni pazarlara erişim sağlanırken, kurulan yeni girişimler ise farklı sektörlerde daha geniş bir yenilikçi altyapının temelini atmaktadır. Bu gelişmeler, Birleşik Krallık’ın teknoloji ekosistemindeki büyüme potansiyelinin sürdürülebilir bir şekilde ilerlemesine olanak tanımaktadır.
Comments