Birleşik Krallık VC Yatırımları 2024-Q2
- A.Enes TEKCAN
- Jul 15, 2024
- 7 min read
Birleşik Krallık, inovasyon ve teknoloji alanında küresel bir lider olma özelliğini devam ettirmektedir. Ülke, gelişmiş araştırma altyapısı, güçlü üniversiteleri, geniş yatırım ağı ve yenilikçi girişimlere verdiği destekle, dünya çapında birçok teknoloji ve inovasyon merkezinin önünde yer almaktadır. Son yıllarda yaşanan küresel ekonomik dalgalanmalara ve belirsizliklere rağmen, Birleşik Krallık'ta girişim sermayesi yatırımları artmaya devam etmekte, yenilikçi projelere ve teknolojik ilerlemelere olan ilgi giderek güçlenmektedir.
Birleşik Krallık'ta inovasyon ekosisteminde son dönemdeki gelişmeler, girişim sermayesi yatırımlarındaki eğilimler, öne çıkan firmalar ve bölgesel farklılıklar gibi çeşitli başlıklarda kendini göstermektedir. Özellikle yapay zeka (AI) gibi ileri teknolojiler, Birleşik Krallık'ın inovasyon ekonomisinde kritik bir rol oynamaya başlamıştır. Bu bağlamda hem yerel hem de uluslararası yatırımcılar, ülkenin yenilikçi projelerine artan bir ilgi göstermekte ve bu ilgi, girişimcilik ekosisteminin büyümesini desteklemektedir. Farklı bölgelerdeki teknoloji merkezleri ve gelişen iş ortamı, Birleşik Krallık'ı teknoloji ve inovasyon alanında cazip bir destinasyon haline getirmektedir.
Birleşik Krallık'ın inovasyon ekonomisi, günümüzde toplamda 1,2 trilyon dolar gibi devasa bir değere ulaşmıştır. Bu değerin yarısı hâlâ çıkış aşamasına gelmemiş (pre-exit) girişimlerden oluşmaktadır, bu da mevcut inovasyon ekosisteminin büyük bir kısmının henüz gelişim aşamasında olduğunu göstermektedir. Geçtiğimiz yıl inovasyon ekonomisinin değeri 1 trilyon dolar seviyesindeydi ve bu da bir yıl içinde önemli bir artışı işaret etmektedir. 2014 yılında ise bu değer sadece 133,1 milyar dolar seviyesindeydi. Bu hızlı büyüme, Birleşik Krallık'ın inovasyon ve teknoloji alanındaki dinamik gelişimini ve uzun vadeli yatırımcı ilgisini gözler önüne sererken, ülkedeki inovasyon ekosisteminin ne denli genişlediğini ve derinleştiğini ortaya koymaktadır.
Birleşik Krallık, şu ana kadar 176 unicorn şirket yaratmış olup, 2024 yılında bu listeye beş yeni firma eklenmiştir. Bu unicornlardan 14'ü "decacorn" (10 milyar dolar değerinde) statüsüne ulaşmıştır. Bu 176 unicorn'dan 69'u hâlâ çıkış aşamasına gelmemiş (Unrealised Exits), 107'si ise çıkış yapmış (Realised Exits) durumdadır.
2024 yılında unicorn statüsüne ulaşan firmalar arasında şunlar yer almaktadır:
IntraBio: Nörolojik hastalıklar için yenilikçi tedavi çözümleri geliştiren bir biyoteknoloji şirketidir.
Minute Media: Dijital medya ve spor içerikleri sunan bir platform olarak bilinir.
Wayne: Otonom araç teknolojileri ve akıllı mobilite çözümleri üzerinde çalışan bir girişimdir.
Quantinuum: Kuantum hesaplama teknolojileri geliştiren bir teknoloji firmasıdır.
Elevenlabs: Yapay zeka ve doğal dil işleme çözümleri üzerine odaklanan bir teknoloji şirketidir.
A. Girişim Sermayesi Yatırımları
Birleşik Krallık'ta girişim sermayesi (VC) yatırımları her geçen yıl büyümeye devam ediyor. 2024 yılının ikinci çeyreğinde Birleşik Krallık'taki girişimler 5.6 milyar dolar yatırım aldı. Bu, yıl bazında %37'lik bir artışa, ve 2024 yılının ilk çeyreğine göre %47'lik bir büyümeye işaret ediyor. Böylece, 2024 yılının ilk yarısında toplamda 9.4 milyar dolar VC yatırım sağlanmış oldu. Bu rakam, 2023 yılının ilk yarısında alınan 8.1 milyar dolarlık yatırımdan yaklaşık %14 daha yüksek bir rakama tekabül ediyor.
Birleşik Krallık VC Yatırımları
Pandeminin başlangıç yılı olan 2020'de, girişim sermayesi yatırımları en düşük seviyelerine gerilemişti. Ancak, pandemi etkilerinin azalmaya başlaması ve faiz oranlarının %0.1 gibi rekor düşük seviyelere indiği 2021 yılında, VC yatırımları yeniden canlanarak en yüksek seviyesine ulaştı. Ne var ki, 2022 yılının ocak ayından itibaren faiz oranlarının artış eğilimine girmesiyle birlikte girişim sermayesi yatırımlarında bir düşüş yaşanmaya başladı. Buna rağmen, erken aşama ve çıkış aşamasındaki yatırımlar, 2021 ve 2022'nin güçlü yıllarına kıyasla istikrarlı bir seyir izledi. 2024 yılında ise geç aşamadaki büyük yatırım turları yeniden canlanmaya başladı.
B. 2024 Yılı En Büyük VC Yatırımları
2024 yılında Birleşik Krallık'ta gerçekleşen en büyük girişim sermayesi yatırımları arasında öne çıkanlardan başlıcası, Cambridge merkezli otonom sürüş teknolojileri geliştiren Wayve'in gerçekleştirdiği 1,1 milyar dolarlık yatırım turu oldu. Bu devasa yatırım, mayıs ayında tamamlanarak çeyreğin en dikkat çekici yatırımı olarak kayıtlara geçti. Finansal teknoloji sektöründe faaliyet gösteren Abound, 400 milyon sterlinlik bir yatırım alarak büyümesini sürdürdü. Ayrıca, dijital bankacılık alanında hizmet veren Monzo, mart ayında 340 milyon sterlin ve mayıs ayında 190 milyon sterlin olmak üzere toplamda 530 milyon sterlinlik iki önemli yatırım turu gerçekleştirdi.
Diğer dikkat çeken girişimler arasında, enerji depolama çözümleri sunan Highview Power, kuantum hesaplama şirketi Quantinuum, sürdürülebilir enerji alanında faaliyet gösteren Deep Green, dijital varlık yönetim platformu Flagstone, elektrikli araç şarj çözümleri geliştiren char.gy ve sağlık teknolojileri alanında çalışan Pheon yer alıyor. Bu firmalar, Birleşik Krallık'ta inovasyon ve teknoloji alanında yatırımcıların ilgisini çeken başlıca isimler arasında bulunuyor.
C. VC Yatırımlarının Sektörel Dağılımı
2024 yılında girişim sermayesi yatırımlarını sektör bazında incelediğimizde, fintech sektörü Birleşik Krallık'ta en çok fonlanan sektör olarak öne çıkıyor. Yıl başından bu yana fintech girişimleri toplamda 2,7 milyar dolarlık yatırım alarak lider konumunu sürdürüyor. Bu sektörün ardından, ulaşım alanındaki girişimler 1,7 milyar dolarlık, enerji sektörü 1,5 milyar dolarlık, kurumsal yazılım çözümleri 1,4 milyar dolarlık ve sağlık sektörü ise 1,3 milyar dolarlık yatırım aldı.
Finansal teknoloji ve ulaşımın ardından, yarı iletkenler, güvenlik, pazarlama, barındırma hizmetleri (hosting) ve oyun sektörleri de önemli miktarda yatırım çeken diğer sektörler arasında yer aldı. Bu sektörler, Birleşik Krallık inovasyon ekosisteminde çeşitliliği artıran ve teknoloji odaklı büyümeyi destekleyen alanlar olarak dikkat çekiyor.
Segmentler incelendiğinde ise Generative AI, yılın ilk 6 ayında en çok yatırım alan segment oldu. Bu dönemde girişim sermayesi şirketleri, bu alana toplamda 1,4 milyar dolarlık yatırım yaptı. Generative AI'nın yanı sıra, derin teknoloji (deep tech) ve yapay zeka ile ilişkili diğer endüstriler de büyük ilgi gördü. Bu alanlar arasında otonom mobilite, enerji depolama, ilaç keşfi ve yarı iletkenler gibi sektörler önemli yer tuttu.
D. Yatırımcı Kaynaklarına Göre Girişim Sermayeleri
2024 yılında Birleşik Krallık'taki girişim sermayesi yatırımlarının %72'si yurt dışından gelmiş olup, bu oran bugüne kadar kaydedilen en yüksek seviye olarak dikkat çekmektedir. Yatırımların en büyük kısmı %44 ile Amerika Birleşik Devletleri'nden gelmiş, bunu %14 ile Avrupa ülkeleri takip etmiştir. Asya ülkelerinin katkısı ise %11 olarak gerçekleşirken, dünyanın geri kalan bölgeleri %4'lük bir pay almıştır.
Pandemi öncesinde, Birleşik Krallık'ın yurt dışından aldığı yatırım payı hiçbir zaman %35'in altına düşmemişti; hatta 2017 yılında bu oran %50'ye kadar çıkmıştı. Ancak, 2024'te dikkat çeken önemli bir gelişme, Amerika Birleşik Devletleri'nden gelen yatırımların payının %35'ten %44'e yükselmesi ve buna paralel olarak Birleşik Krallık'tan gelen yatırımların payının %38'den %28'e düşmesidir. Bu değişim, Birleşik Krallık'taki girişim sermayesi yatırımlarında küresel sermayenin giderek daha büyük bir rol oynadığını ve özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nin bu alandaki etkisini artırdığını gösteriyor.
E. Avrupa Ülkelerine Girişim Sermayesi Yatırımları
Birleşik Krallık, 2024 yılında girişim sermayesi yatırımları açısından Avrupa'da lider konumunu korumaya devam etmektedir. 2024 yılı itibarıyla Birleşik Krallık, toplamda 9,4 milyar dolarlık girişim sermayesi yatırımı çekmiş, bu da Almanya ve Fransa'nın her biri için elde ettikleri 4,3 milyar dolarlık yatırımı ikiye katlamaktan fazlasını başarmıştır. Birleşik Krallık, 2024'te Almanya ve Fransa'nın topladığı yatırımların toplamından %219 daha fazla yatırım alarak, Avrupa'nın girişim sermayesi piyasasında en önde gelen ülke olmayı sürdürmüştür.
Bunun yanı sıra, İsviçre, Hollanda ve İsveç de Avrupa'da 1 milyar doların üzerinde girişim sermayesi yatırımı çeken diğer ülkeler arasında yer almaktadır. Bu rakamlar, Birleşik Krallık'ın yenilikçi teknoloji ve girişimcilik alanında sahip olduğu çekim gücünü vurgulamakta olup, hem mevcut start-up’lar hem de bu pazara açılmak isteyen firmalar için önemli bir cazibe merkezi olduğunu göstermektedir. Bu durum, Birleşik Krallık'ı, girişim sermayesi arayan şirketler açısından Avrupa'nın en stratejik pazarlarından biri haline getirmektedir.
F. Birleşik Krallık Bölgelere Göre VC Yatırımları
Londra, Birleşik Krallık ve Avrupa'da VC yatırımı konusunda en önemli merkez olma konumunu korurken, Edinburgh, Sheffield ve Cambridgeshire en hızlı büyüyen merkezler olarak ortaya çıkıyor. Edinburgh ve Cambridge, 2024 yılında en hızlı büyüyen merkezler arasında en yüksek VC yatırımı büyümesini gösterdi. Londra, 2024'te VC açısından Avrupa’da en yüksek yatırım yapılan yer olarak kalırken, 2024’ün ilk yarısında bir önceki yıla göre %30 oranında artış gösterdi. Bu dönemde, VC yatırım miktarı Edinburgh’da %166, Cambridge’de %83, Sheffield’da %52 ve Newcastle’da %29 artış göstermiştir. Yüksek yatırım alan firmaların Londra dışında bulunmasının da bunda büyük etkisi olmuştur. Cambridge’de yer alan Luminance, Sheffield’da Steel City ve Edinburgh’da 2i firmalarının bu yıl içerisinde almış oldukları VC yatırımları, bu bölgelerde yaşanan artışın temel sebebidir.
Birleşik Krallık VC fonları, son beş yılda Avrupa'da toplanan tüm yeni fonların %40'ını oluşturuyor. SFC Capital, Octopus, Seedcamp önde gelen VC firmaları olarak yer almaktadır. Fonların çoğu Londra merkezli olsa da, bazı yatırımcılar ülkenin farklı bölgelerinde bulunmaktadır. Hızla büyüyen yeni merkezler VC’lerin bu bölgelerde konumlanmasını hızlandırmaktadır. Baillie Gifford, Scottish Enterprise, pentech, British Business Park Londra dışında yer alan başlıca VC firmalarıdır. Birleşik Krallık ayrıca Avrupa genelinde yatırım yapmak için bir üs haline gelmiştir. Dünyanın en iyi fonlarının birçoğu Londra'da faaliyet göstermektedir. ABD merkezli Sequoia, a16z, Lightspeed, General Catalyst gibi firmaların Londra ofisi bulunmaktadır.
G. Yapay Zeka Alanında VC Yatırımları
Bugün itibarıyla Birleşik Krallık'taki yapay zeka (AI) start-up'larının toplam değeri çeyrek trilyon doları aşmış durumdadır. Yapay zeka, Birleşik Krallık'ın inovasyon ekosisteminin değerinin %22'sini oluşturarak, 2019 yılında bu oranın %12 olduğu döneme kıyasla önemli bir artış göstermiştir. Bu büyümenin içinde, küresel AI alanında merkezi bir rol oynayan çip devi Arm de yer almakta olup, 1990'dan sonra kurulmuş Avrupa merkezli iki teknoloji şirketinden biri olarak 100 milyar dolarlık değerleme sınırını aşan Booking.com ile birlikte dikkat çekmektedir.
2024 yılında şu ana kadar, Birleşik Krallık yapay zeka start-up'ları toplamda 2,1 milyar dolar yatırım almıştır. Sene sonu için yapılan projeksiyonlar, yapay zeka yatırımlarının 4,4 milyar dolar rekor seviyesini bulacağı yönündedir. Birleşik Krallık'ın bu eşiği yalnızca 2021 yılında bir kez geçtiğini göz önünde bulundurursak, bu rakam önemli bir başarıyı işaret etmektedir. Ayrıca, 2024 yılında Wayve, yapay zeka alanındaki büyük bir yatırımı 1,05 milyar dolar olarak gerçekleştirerek, sektördeki büyümenin ve yatırımcı ilgisinin ne denli güçlü olduğunu ortaya koymuştur.
Birleşik Krallık, 2024 yılında yapay zeka (AI) yatırımlarının tüm girişim sermayesi yatırımlarının %23'ünü oluşturmasıyla, bu alanda büyük fırsatlar sunmaktadır. AI firmaları, ülkenin güçlü Ar-Ge altyapısından ve teknoloji merkezlerinden yararlanarak yenilikçi çözümler geliştirme ve test etme imkânına sahiptir. Ayrıca, Birleşik Krallık'taki yüksek yatırım ilgisi, start-up'ların finansal destek bulmasını kolaylaştırmakta ve büyüme potansiyelini artırmaktadır.
Birleşik Krallık'ın düzenleyici destekleri ve teşvik programları, yapay zeka girişimlerinin uyum süreçlerini kolaylaştırarak operasyonel maliyetleri azaltmalarına yardımcı olurken, uluslararası pazara erişim sağlayan stratejik bir merkez olarak da önemli avantajlar sunmaktadır. Bu ortam, AI firmalarının Avrupa pazarına daha hızlı ve etkili bir şekilde giriş yapmalarını sağlayarak geniş iş fırsatlarına ulaşmalarına olanak tanımaktadır.
2024 yılında gerçekleştirilen en yüksek yapay zeka (AI) yatırımları, enerji, terapötik çözümler, hukuk ve finans gibi çeşitli uygulama alanlarına yayılmaktadır. Wayne, 1,1 milyar dolarlık yatırım alarak late-stage girişim sermayesi kategorisinde öne çıkmış ve otonom araç teknolojileri üzerine çalışmaktadır. Stability.ai, erken aşama yatırımıyla 80 milyon dolar alarak yapay zeka tabanlı tasarım ve üretim çözümleri geliştiren bir firma olarak dikkat çekmektedir. Colendi ise, 65 milyon dolarlık Series B yatırımıyla finans teknolojileri ve kredi değerlendirme çözümleri sunmaktadır.
NapierAI, 45 milyon poundluk büyüme sermayesi ile finansal suçları önlemeye yönelik AI çözümleri geliştiren bir firma olarak öne çıkmaktadır. Curve Therapeutics, 40,5 milyon poundluk Series A yatırımıyla biyoteknoloji ve ilaç geliştirme alanında AI uygulamaları sunmaktadır. POLY AI, 50 milyon dolarlık büyüme sermayesiyle doğal dil işleme ve yapay zeka destekli müşteri hizmetleri çözümleri geliştirmektedir. LabGenius, Series B aşamasında 35 milyon pound yatırım alarak biyoteknoloji ve ilaç keşfi alanında AI teknolojileri kullanmaktadır. Luminance, 40 milyon dolarlık Series B yatırımıyla hukuk ve belge analizi alanında AI çözümleri sunarken, Relation Therapeutics ise 35 milyon dolarlık late-stage yatırımıyla ilaç keşfi ve geliştirme süreçlerinde yapay zekayı kullanmaktadır. Bu yatırımlar, Birleşik Krallık'ın AI sektöründe geniş bir uygulama yelpazesi ve yüksek büyüme potansiyeline sahip olduğunu ortaya koymaktadır.
Comments